Page 44 - Đặc san Trí thức Bạc Liêu số số 58 chào mừng kỷ niệm 47 năm ngày giải phóng miền nam thống nhất đất nước (30/04/1975-30/04/2022)

Văn hóa - Văn nghệ

Th.s Lâm Thành Đắc

ôi rất cảm thán khi tình cờ đọc được bài báo “Ai
đem con sáo sang sông” của tác giả Y Lan” trên
TFacebook, được báo Bạc Liêu đăng lại. Chủ đề bài Cố nghệ sĩ Phi Nhung một trong những nghệ sĩ thế hiện xuất
báo viết về Lý con sáo Bạc Liêu, trong đó có nhắc đến cá sắc bài Lý con sáo Bạc Liêu. Ảnh: TL
nhân tôi. Để rộng đường dư luận, tôi mạo muội có vài thông lời mở đầu và lời kết. Tác giả viết giai điệu trước sau đó viết
tin để nói rõ thêm về công việc của tôi trước đây, cũng như lời sau. Lời mở đầu là lời người con trai trách cứ nhẹ nhàng,
cung cấp thêm cho bạn đọc một số thông tin liên quan đến tại người con gái, mau quên dĩ vãng, quên cảnh ngộ cùng
bài ca Lý con sáo Bạc Liêu. Tôi có dịp tìm hiểu, nghiên cứu bài côi cút. Bạc Liêu, vùng đất chứng kiến kỷ niệm của 2 người,
ca Lý con sáo Bạc Liêu vào khoảng những năm 2009, 2010. nay cũng cám cảnh, nhớ thương, chia ngọt, sẻ bùi cùng với
Nhiệm vụ của tôi lúc bấy giờ là tìm tòi, phát hiện những tác chàng trai “Rồi thì sáo cũng sang sông/Bỏ trong dĩ vãng, tấm
phẩm văn hóa dân gian nào trên phạm vi tỉnh Bạc Liêu có lòng mồ côi/ Bạc Liêu cùng với qua mùi/ Nhớ thương em bậu,
dấu hiệu di sản phi vật thể, thông qua việc nghiên cứu, tìm khóc mùi một phen”. Vào lời 1, cung bậc cảm xúc sau đó trào
hiểu, đánh giá giá trị của nó để đề xuất Lãnh đạo Sở VHTTDL dâng mãnh liệt, thấu tận trời xanh, làm cho trời đất, cảnh vật
làm hồ sơ đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận là di sản cũng động lòng chia sẻ nỗi đau “À ơi ới à a à a ơi/Trời mưa
văn hóa phi vật thể. Bài ca Lý con sáo Bạc Liêu là một ca khúc lâm râm ướt dầm bông sói/Bậu đi lấy chồng sao chẳng nói qua
được chúng tôi khảo cứu, in thành video và gửi về lưu trữ ở hay”. Tiếp nối nỗi đau là sự dỗi hờn, trách cứ người con gái
Viện Nghiên cứu văn hóa thuộc Bộ VHTTDL năm 2010. Nhân quên lời ước hẹn xưa tại cây cầu quay Bạc Liêu “Trách chi câu
đây, chúng tôi giới thiệu một số thông tin liên quan về bài ca thề khi nào cậu quay nó hết quay/ Thì qua với bậu mới đứt dây
Lý con sáo Bạc Liêu để chúng ta cùng tham khảo. cang thường/Mà nay con sáo sang sông/Sáo sang sông rộng
Bài ca Lý con sáo Bạc Liêu là một nhạc phẩm của nhạc theo người dưng về xứ xa”. Rồi chàng chợt nhận ra, cái gì cũng
sĩ Phan Ni Tấn được sáng tác vào năm 1970. Đây là tác phẩm có nguyên nhân “Rồi thì sáo cũng bay xa/Bỏ trên bến nước
âm nhạc mang đậm chất dân ca Nam bộ, mượn câu chuyện tiếng ca buồn hiu”, tình yêu là phải có sự vun đắp, phải có sự
của đôi trai gái thanh mai trúc mã, mồ côi cha mẹ, nhà ở quan tâm, thường xuyên nuôi dưỡng, dù có bao nhiêu vàng
cạnh nhau, sống nương tựa nhau từ lúc tuổi thơ đến trưởng bạc cũng không thể nào sánh được, tránh phải rơi vào nuối
thành, cả hai đều đam mê cung đàn tiếng nhạc, em hát anh tiếc “Vàng trôi chẳng tiếc chi nhiều/ Tiếc thương em bậu chín
đàn, thường tìm những cảnh đẹp của quê hương để cùng chiều ruột đau”. Lời 2 bài ca, lại thể hiện nỗi đau của chàng
nhau đàn hát, gửi gắm nỗi lòng. Nhà nghèo, chàng phải đi trai thêm một tầng nấc mới, càng nghe càng não lòng “À ơi
xa, cố gắng dùng lời ca tiếng nhạc kiếm tiền để lo lắng cuộc ới à a à a ơi /Trời mưa lâm râm ướt dầm bông sói/Bậu đi lấy
sống hai người sau này, rồi thực tế vô tình bỏ quên không chồng sao chẳng nói qua ơi”. Rồi chàng trai tự dằn vặt, oán
quan tâm đến nàng. Rồi theo quy luật của thời gian, chuyện trách mình, kết quả cái gì đến cũng đến “Gió đưa con sầu lên
gì đến cũng sẽ đến, sự vô tâm ấy của chàng trai cộng thêm bờ bù non bù nước khóc than/Vì chân lẻ bạn mới ốm o cung
sự nhẹ dạ của người con gái quê mùa chơn chất, làm sao đàn/ Tình bậu không muốn mang/Gió lay bông tràm đêm nằm
cưỡng được những lời ong bướm của người xa lạ khác, thế nghe sầu thắt lá gan”.
là nàng đã quên lời hứa xưa, quên thời tấm mẳn, vội vã theo Câu cuối bài hát là làn điệu Lý Con Sáo, đó là lời than
chồng về xứ lạ. Ngày cô gái đi theo chồng, chàng trai mới thở gần xa, không còn trách cứ cô gái nghe lời ong tiếng ve
ngỡ ngàng, đau lòng chết lặng. Bài ca diễn tả nhiều cung nữa mà có phần tự trách mình, lời ca chứa đựng sự lạc quan,
bậc cảm xúc của người con trai bị tình phụ. chấp nhận sự thật, là bài học nhân sinh ở đời “Ai đưa cái kìa
Cấu trúc bài ca chia làm 4 phần, ngoài lời 1, lời 2 còn có con sáo nó sang sông/Ðể cho cái kìa con sáo xổ lòng bay xa”.

44 Ñaëc san TRÍ THÖÙC BAÏC LIEÂU - SOÁ 58