Page 6 - Đặc san Trí thức Bạc Liêu số số 58 chào mừng kỷ niệm 47 năm ngày giải phóng miền nam thống nhất đất nước (30/04/1975-30/04/2022)

Nhân vật - Sự kiện

những người có thể trực tiếp gọi điện hay đến gặp Bác
Hồ mà không cần thông qua bất cứ ai. Trần Đại Nghĩa lại
sống rất giản dị, đúng như những lời hứa của ông với Bác
khi trở về Việt Nam theo cách mạng. Thiếu tướng Trần Đại
Nghĩa có vợ ở chiến khu Việt Bắc - bà Nguyễn Thị Khánh.
Khi trở về Hà Nội ông bà được phân ở tại số nhà 56 Hàng
Chuối, cùng với một gia đình khác. Khi có cấp dưới đến
thăm thấy nhà cửa chật chội, nói “Sao thủ trưởng không
lên tiếng? Thủ trưởng phải được ở một chỗ tốt hơn như
thế này”. Ông gạt đi: “Thế này là tốt lắm rồi. Có người còn
không có nhà mà ở”.
Từng là Cục trưởng Cục Quân giới, là Hiệu trưởng
trường Đại học Bách khoa, rồi là Thứ trưởng Bộ Công
thương, là Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động được
phong danh hiệu đợt đầu tiên. Cuối năm 1980, ông
đưa cả gia đình vào Nam sinh sống. TP. Hồ Chí Minh cấp
cho ông một căn nhà nhỏ có từ trước 1975 trong hẻm
trên đường Nguyễn Trọng Tuyển, quận Phú Nhuận. Các
nhà bên cạnh xây cao lên nhưng nhà ông vẫn thấp, trời
Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa (mang kính) và Đại tướng Võ mưa ngập vào nhà, ông vẫn không đòi hỏi Nhà nước lo
Nguyên Giáp xem triển lãm vũ khí (1950). Ảnh: TL bất cứ điều gì cho ông. Ngày 30/4/1975, khi nước nhà
thống nhất, ông đã ghi vào sổ tay của mình: “Đã hoàn
theo cả tấn tài liệu có đóng dấu ngoại giao. thành nhiệm vụ” - đó là nhiệm vụ cứu nước, cứu dân mà
Về nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên mới cho ông khi mới 20 tuổi, ông đã ấp ủ trong lòng. Ông đã từ bỏ
là Trần Đại Nghĩa. Người nói: “Đại Nghĩa là làm việc nghĩa cuộc sống lương cao sung sướng để về Việt Nam theo
lớn giúp nước. Thay đổi tên để bảo vệ người thân chú Bác Hồ chống Pháp cứu nước. Năm 1996, ông được trao
trong Nam khỏi bị địch gây rắc rối”. Bác trao chức Cục tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Cụm công trình nghiên
trưởng Cục Quân giới cho ông Nghĩa. cứu và chỉ đạo kỹ thuật chế tạo vũ khí (Bazooka, súng
Và từ đó ông bắt tay vào chế tạo vũ khí trong hoàn không giật, đạn bay) trong thời kỳ kháng chiến chống
cảnh vô cùng khó khăn thiếu thốn. Chiến công đầu tiên Pháp 1945 - 1954. Các công trình nghiên cứu của ông
của ông là chế tạo thành công súng bazooka, một loại được quốc tế đánh giá cao, được ứng dụng rộng rãi
súng bắn cháy xe tăng đầu tiên do Việt Nam chế tạo. trong Quân đội Nhân dân Việt Nam và là nỗi kinh hoàng
Khi mới vào cuộc kháng chiến chống Pháp, thực dân của quân đội đối phương. Năm 1966, ông được bầu làm
Pháp rất coi thường quân đội Việt Nam. Chúng tuyên bố: Viện sĩ nước ngoài của Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô.
“Chỉ cần mất 8 ngày, sẽ tiêu diệt hoàn toàn cách mạng GSVS Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa là Chủ tịch đầu tiên
Việt Nam”. Sở dĩ chúng chủ quan thế là bởi chúng biết của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.
Việt Nam chưa có súng bắn xe tăng - thế mạnh chủ lực Ông mất vào 16 giờ 20 phút ngày 9 tháng 8 năm 1997,
của Pháp lúc đó. Nhưng rồi trong cuộc hành quân đầu hưởng thọ 84 tuổi. Tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà
tiên của xe tăng Pháp đã bị bazooka bắn cháy làm chúng Nẵng đều có tên đường mang tên ông; Năm 2010, tên
hoảng loạn bỏ chạy… Sau thành công đầu tiên, Trần ông được lấy đặt tên cho một trường Đại học và trường
Đại Nghĩa tiếp tục mày mò nghiên cứu để chế tạo súng phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2013, Ủy
không giật (skz). ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long cho xây dựng Khu lưu niệm
Năm 1948, trong đợt phong hàm cấp tướng đầu GSVS Trần Đại Nghĩa tại quê hương ông, ấp Mỹ Phú 1, xã
tiên Trần Đại Nghĩa được phong Thiếu tướng. Vai trò của Tường Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long; Năm 2015,
ngành Chế tạo vũ khí rất được Bác Hồ coi trọng, thể hiện Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam thành
qua những đặc quyền mà Bác dành cho Thiếu tướng Trần lập Giải thưởng Trần Đại Nghĩa nhằm tôn vinh tác giả
Đại Nghĩa. Ngày đó, Bác thường dặn dò quân nhu: “Chú của các công trình nghiên cứu có giá trị khoa học xuất
Nghĩa nghiện thuốc lá. Phải nhớ chuẩn bị đủ thuốc lá cho sắc đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội, an ninh
chú ấy hút để chú ấy còn nghiên cứu”. quốc phòng của đất nước.n
Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa cũng là một trong rất ít (Theo tư liệu Nguyễn Xuân Ba Tuần Báo Văn Nghệ TP.HCM)

6 Ñaëc san TRÍ THÖÙC BAÏC LIEÂU - SOÁ 58